Nikt Ci go nie odbierze, ani anioły czy demony, ani niebo czy piekło”
— Budda
Zdolność nawiązywania długotrwałych, opartych na miłości relacji z innymi ludźmi stanowi prawdziwą miarę naszego charakteru i naszej osobowości. Mężczyźni i kobiety rodzą się jako połówki, które dopiero złożone razem tworzą jedną całość. Mają inne cechy i zalety, które po prawidłowym połączeniu mogą osiągnąć pełnię, równowagę i harmonię, wymaganą w naturze.
Najważniejszymi wartościami w małżeństwie i związkach uczuciowych są zaufanie i szacunek. W długoletnim małżeństwie może dochodzić do wielu nieporozumień, lecz jeżeli da się zachować zaufanie i szacunek, którymi mężczyzna i kobieta darzą się nawzajem, taki związek będzie nierozerwalny. Z kolei kiedy jedna strona przestanie ufać drugiej lub straci do niej szacunek, nastąpi koniec związku.
Wiele małżeństw kończy się rozwodem. Wiele rozwiedzionych osób zawiera kolejne związki małżeńskie, które również się rozpadają. A jednak są ludzie, którzy potrafią wytrwać w jednym, szczęśliwym związku przez całe życie. Na czym polega ich tajemnica?
************
Klucz do szczęśliwego małżeństwa
************
Za podstawę udanego małżeństwa można uznać wzajemne dopasowanie. Dwoje ludzi stanowi razem idealną i w pełni zrównoważoną całość, jeżeli dopełnia się nawzajem innymi cechami i zaletami.
Ludzie często mówią, że przeciwieństwa się przyciągają. To nie do końca prawda. Przeciwieństwa się przyciągają tylko w jednej sferze — temperamentu. Zawsze dogadasz się świetnie z osobą, której temperament stanowi przeciwieństwo lub przeciwwagę Twojego. Jeżeli na przykład jesteś osobą otwartą, ekstrawertyczną, najlepiej Ci będzie z osobą wycofaną, powściągliwą. Jeśli jesteś gadatliwy i energiczny, powinieneś dobrać się w parę z osobą wyluzowaną i potrafiącą słuchać. Natura wymaga, aby temperamenty dwojga ludzi się równoważyły, jeśli mają być oni dobrze dobrani i szczęśliwi ze sobą.
***********
Ciągnie swój do swego
***********
We wszystkich pozostałych dziedzinach, a zwłaszcza w dziedzinie wartości, przyciągają się podobieństwa. Mówi się bowiem, że ciągnie swój do swego. Zawsze będziesz czuł pociąg i możliwość dopasowania się do ludzi, którzy podzielają większość Twoich poglądów.
Każdy rodzaj miłości stanowi reakcję na jakąś wartość. Kochamy to, co jest najbardziej wartościowe w nas samych i w innych ludziach. Kiedy jakaś para jest ze sobą szczęśliwa, zwykle ma bardzo podobne przekonania związane z rodziną, pieniędzmi, moralnością, pracą, wychowaniem dzieci, polityką, religią i innymi osobami. Ludzie zwykle wtedy ripostują, że pewne pary są szczęśliwe, mimo że głosują na inne partie lub pochodzą z różnych środowisk religijnych. Otóż decydujące znaczenie w sprawie równowagi i harmonii w związku ma intensywność, z jaką dana osoba coś ceni. To ta intensywność decyduje o tym, czy człowiek w kwestii przestrzegania swoich poglądów na temat funkcjonowania w konkretnej sferze życia wykazuje niezachwianą, nieprzejednaną postawę, czy może pewną swobodę i elastyczność.
Ludzie mogą się kochać i żyć szczęśliwie ze sobą przez długie lata, nawet popierając różne stronnictwa polityczne, o ile ich przekonania ideologiczne nie przysłaniają im innych ważnych aspektów związku, takich jak dzieci, rodzina czy wartości.
***********
Miłość — największa potrzeba życiowa
***********
Podobno celem wszystkiego, co robimy w życiu, jest zdobycie miłości albo zrekompensowanie sobie jej braku. Ogólnie rzecz biorąc, psychologowie zgadzają się, że podstawową przyczynę problemów osobowościowych u ludzi dorosłych można odnaleźć w ich niemowlęctwie i dzieciństwie, gdzie kryje się ona pod postacią miłości, której zabrakło.
Ludzie potrzebują miłości jak kania dżdżu. Jeżeli nie otrzymują odpowiedniej ilości miłości i akceptacji, zaczynają odczuwać różnego rodzaju kłopoty psychiczne i fizyczne. Pełne szczęście można bowiem osiągnąć tylko wtedy, kiedy potrzeba miłości zostanie całkowicie zaspokojona.
Żeby mieć szczęśliwe małżeństwo, trzeba się wykazać ogromną samodyscypliną i samokontrolą. Miłość wymaga bowiem wielu wyrzeczeń i poświęceń. Kiedy naprawdę kochasz drugą osobę, jej szczęście i dobro stają się ważniejsze niż Twoje własne. Jesteś gotów zapłacić każdą cenę i dokonać każdego poświęcenia, żeby ukochana osoba miała to, co najlepsze.
Św. Paweł tak oto pisze o miłości w Liście do Koryntian: „Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą; nie dopuszcza się bezwstydu, nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego; nie cieszy się z niesprawiedliwości, lecz współweseli się z prawdą. Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, we wszystkim pokłada nadzieję, wszystko przetrzyma. Miłość nigdy nie ustaje” (1 Kor, 13:4-8).
**********
Inny styl wymaga tolerancji i zrozumienia
**********
Każdy człowiek jest inny, ma odrębne i niepowtarzalne cechy, które odróżniają go od innych ludzi. Każda osoba ma inne poglądy, gusty, pragnienia, nadzieje, marzenia i oczekiwania. Każdy doświadczył w życiu innych rzeczy i stworzył sobie własny sposób postrzegania świata i radzenia sobie z otoczeniem. Właśnie dlatego kiedy nawiązujesz miłosną relację z drugą osobą, zawsze w jakichś sferach związku dochodzi do nieporozumień, rozczarowań i niezadowolenia, i to bez względu na to, jak bardzo się do siebie zbliżyliście i dobraliście pod innymi względami. Jest to zupełnie normalne i naturalne zjawisko. Jednocześnie nad takimi różnicami zdań można zapanować za pomocą utrzymania samodyscypliny i samokontroli.
Stosowanie samodyscypliny w związku polega na pełnej szczerości i otwartości, na byciu sobą i na tym, żeby nigdy nie próbować być kimś innym, niż jesteśmy. Samodyscyplina i szczerość nakazują nam, żebyśmy wyraźnie — bez gniewu czy rozdrażnienia — podzielili się z drugą osobą tym, co myślimy i czujemy, i umieli spokojnie, cierpliwie wsłuchiwać się w jej uczucia, myśli i poglądy.
***********
Męski i kobiecy styl komunikacyjny
***********
Mężczyźni i kobiety różnią się pod wieloma względami. Badanie rezonansem magnetycznym pokazuje, że porozumiewając się z kimś, mężczyźni używają tylko dwóch ośrodków mózgu. Tymczasem kobiety do tej samej czynności wykorzystują już siedem ośrodków. Wygląda to tak, jakby u mężczyzn świeciły się tylko „przednie reflektory”, podczas gdy kobiecy mózg jarzy się niczym w pełni oświetlona choinka.
Mężczyźni zwykle reagują tylko na jeden bodziec sensoryczny naraz, podczas gdy kobiety mogą odbierać ich nawet kilka jednocześnie. Kiedy mężczyzna ogląda telewizję, nie widzi ani nie słyszy niczego innego; nie docierają do niego słowa wypowiadane pod jego adresem z boku lub zza niego. Całkowicie koncentruje się na obrazach i słowach docierających z ekranu. Kiedy mężczyzna prowadzi samochód, musi wyłączyć radio, żeby spojrzeć na mapę. Musi wyłączyć telewizor albo radio, aby odebrać telefon. Nie potrafi jednocześnie czytać, słuchać lub oglądać. Mężczyźni umieją wiele rzeczy robić naprawdę doskonale, ale mogą zajmować się tylko jedną naraz. I potrafią się na niej bardzo mocno skupić.
Z kolei kobiety mogą w tym samym czasie rozmawiać, gotować obiad, oglądać telewizję, czytać korespondencję i mówić coś do dzieci lub męża. Ich mózg pracuje w wielu wymiarach jednocześnie i przetwarza kilka różnych bodźców. Kobiety mogą w tym samym czasie mówić i słuchać, a przy tym mieć świadomość, co inne osoby w ich otoczeniu robią i mówią.
Kobiety są specjalistkami od związków. Są bardzo wyczulone na obecność innych ludzi. Wyobraźmy sobie, że mężczyzna i kobieta przychodzą razem na jakieś spotkanie towarzyskie. W ciągu dziesięciu minut kobieta zdoła się rozeznać w sytuacji i dokonać oceny każdej osoby obecnej w pokoju. Tymczasem jej towarzysz nie zauważy nic albo prawie nic. Jest to spowodowane tym, że mężczyźni myślą w sposób prosty i jednotorowy, podczas gdy kobiety mają bardziej skomplikowany sposób myślenia, zauważają szczegóły i wykazują nadzwyczajną wrażliwość na dynamikę i niuanse relacji, które łączą ludzi z ich otoczenia.
I znowu przykład. Mężczyzna dzwoni do żony i mówi: „Cześć”. Mimo że kobieta usłyszała tylko jedno słowo, natychmiast pyta: „Co się stało?”. Potrafi bowiem wychwycić całe bogactwo znaczeń i emocji, zawarte w jednym słowie lub spojrzeniu, które rzuca jej mąż, kiedy wchodzi do domu.
***********
Budowanie związku wymaga wysiłku
***********
Ponieważ mężczyźni i kobiety tak bardzo się od siebie różnią, stworzenie i utrzymanie długotrwałej, opartej na miłości i szczęśliwej relacji wymaga potężnej samodyscypliny.
Bardzo możliwe, że najważniejszy aspekt wzajemnego dopasowania się ma coś wspólnego z umiejętnością słuchania. Tylko wtedy, gdy dwoje ludzi znajdzie czas, żeby uważnie posłuchać, co każde z nich ma do powiedzenia, kanały komunikacyjne pozostaną otwarte. Właśnie w takich warunkach rozwija się miłość i harmonia w związku.
Istnieją cztery reguły skutecznego słuchania. Mają one szczególne znaczenie dla mężczyzn, którzy zwykle nie grzeszą umiejętnością słuchania, zwłaszcza wobec kobiet obecnych w ich życiu. Nie dzieje się tak, bo się nimi nie interesują. Po prostu ich umysł jest skoncentrowany na czymś innym i łatwo ich wytrącić ze stanu skupienia.
************
Sztuka słuchania
************
# Słuchaj z uwagą. Pierwsza reguła polega na uważnym słuchaniu, bez przerywania. Należy słuchać w taki sposób, jakby druga osoba miała zaraz zdradzić wielką tajemnicę lub wyjawić liczby, które wygrają w lotto, i powiedzieć to tylko raz. Jeżeli jesteś mężczyzną i chce z Tobą porozmawiać kobieta, odłóż na bok wszystkie inne zajęcia. Wyłącz telewizor albo radio. Zamknij gazetę, odłóż korespondencję Zwróć się bezpośrednio do niej, pochyl się trochę do przodu i skoncentruj wyłącznie na jej słowach.
W książce His Needs, Her Needs1 przestawione jest przekonanie, że najważniejszą rzeczą, jakiej kobieta oczekuje od mężczyzny, jest uczucie. Uczucie wyraża się poprzez poświęcenie kobiecie pełnej uwagi w chwili, gdy ona coś mówi. A ponieważ zawsze zwracamy uwagę na to, co jest dla nas ważne, koncentrując się na słowach drugiej osoby, informujemy ją, jak bardzo ją cenimy. Taka postawa zaspokaja najgłębsze potrzeby kobiety — bycia cenioną, ważną i szanowaną.
# Zastanów się, zanim odpowiesz. Druga reguła skutecznego słuchania nakazuje zrobić przerwę przed udzieleniem odpowiedzi. Należy przez kilka sekund dokładnie rozważać słowa, które właśnie padły z ust rozmówcy. Poza tym robiąc przerwę, nie ryzykujesz wejścia w słowo drugiej osobie, jeżeli jeszcze szukała odpowiednich sformułowań, żeby uzupełnić swój wywód. W ten sposób informujesz ją, że przykładasz wagę do tego, co powiedziała, i okazujesz szacunek wobec jej poglądów. Inną zaletą „pauzowania”, czyli zgadzania się na chwile ciszy w rozmowie, jest możliwość usłyszenia nie tylko faktycznie wyartykułowanych słów, lecz również tego, co nie zostało powiedziane lub zostało zasygnalizowane między wierszami. W ten sposób prawdziwy komunikat ma szansę dotrzeć do głębszych pokładów Twojej świadomości, co pomoże Ci lepiej go zrozumieć i tym samym udzielić bardziej świadomej odpowiedzi oraz wykazać się większą wrażliwością.
# Proś o uściślenie. Trzecią regułą skutecznego słuchania jest proszenie o uściślenie. Nie należy nigdy automatycznie zakładać, że wiemy, co druga osoba myśli lub czuje. Dlatego jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości, po prostu zapytaj: „Co masz na myśli?” lub „O co ci dokładnie chodzi?”. Kiedy zadajesz pytania i starasz się zrozumieć, co rozmówca ma na myśli, pokazujesz mu, że naprawdę troszczysz się o to, co ma on do powiedzenia, i że naprawdę zależy Ci na tym, aby zrozumieć, co myśli i jak się czuje.
# Udowodnij, że słuchałeś. Czwarta reguła skutecznego słuchania nakazuje zareagować na to, co mówił rozmówca, i powiedzieć to jeszcze raz własnymi słowami. Dopiero taka „próba ogniowa” pokaże, czy faktycznie słuchałeś. Uzmysłowi także drugiej osobie, że okazujesz jej szczere zainteresowanie. Kiedy powtórzysz własnymi słowami to, co właśnie powiedział rozmówca, udowodnisz, że naprawdę go słuchałeś.
Większość problemów w relacjach międzyludzkich bierze się z błędów popełnianych podczas porozumiewania się. Dwoje ludzi nie rozmawia ze sobą dostatecznie często albo jedno z nich nie słucha uważnie, co drugie ma do powiedzenia.
Każdy człowiek ma emocjonalną potrzebę rozmawiania przez pewien czas z małżonkiem lub z małżonką. Każdy człowiek ma również emocjonalną potrzebę słuchania przez określony czas. U najlepiej dobranych par potrzeba mówienia i słuchania rozkłada się po równo po obu stronach. Rozmowa, którą ze sobą toczą, ma łagodne przypływy i odpływy, rozdzielone niewymuszonymi chwilami milczenia. Obie strony mają szansę zaspokoić swoją potrzebę mówienia i słuchania, obie są zadowolone.
***********
Trzeba się wpełni zaangażować
***********
Miłość i małżeństwo wymagają pełnego zaangażowania z obydwu stron. Trzeba się wykazać niewiarygodnie dużą samodyscypliną, żeby wejść w związek całym sobą. Poza tym jest to również w pełni wyzwalające doznanie. Dopiero kiedy bez reszty zaangażujesz się w związek z drugą osobą, osiągniesz całkowitą wolność, a tym samym możliwość realizowania swojego potencjału w innych sferach życia.
Jedną z najważniejszych umiejętności, poszukiwanych w małżeństwie lub w innej relacji, jest umiejętność dochowania wierności. Ponieważ żyjemy w społeczeństwie o wysokiej świadomości seksualnej, to dokąd byśmy nie poszli, nieuchronnie spotkamy się tam z jakimiś pokusami i prowokacjami. Bardzo często potrzeba naprawdę dużo samozaparcia i samokontroli, żeby pozostać wiernym mężowi lub żonie przez całe małżeństwo.
Istnieją dwa sposoby unikania nieustających pokus, które mogą zaszkodzić nawet najbardziej kochającemu się małżeństwu albo wręcz je zniszczyć.
Po pierwsze, musimy zawczasu postanowić, że nigdy, przenigdy nie zdradzimy naszego partnera. Podejmijmy decyzję — z taką determinacją, jakbyśmy rysowali linię na piasku, wyznaczającą nam granice — że bez względu na okoliczności nie popełnimy takiego błędu.
Po drugie, należy zmusić się do unikania potencjalnie szkodliwych czynników. Nie chodź tam, gdzie może się roić od pokus, nie rób rzeczy, które Cię na nie narażają. Nie umawiaj się na lunche, drinki czy obiady z osobami płci przeciwnej. Zrób wyjątek tylko dla koniecznych spotkań biznesowych. Pamiętaj, że w tłumie jest zawsze bezpieczniej.
Zawsze, w każdej sytuacji, wyobrażaj sobie, że Twoja żona albo Twój mąż stoi obok Ciebie, patrzy na Ciebie i słucha Twoich słów. Wyobraź sobie, że wszystko, co powiesz albo zrobisz, bez względu na to, gdzie jesteś, zostanie przekazane Twojemu partnerowi w ciągu dwudziestu czterech godzin. Zastosuj sztukę samodyscypliny i siłę woli, aby wyrobić sobie — i zachować — opinię całkowicie uczciwego i wiernego małżonka.
***********
Bądź gotów do zmian
***********
Każde małżeństwo jest „pracą w toku”. Wraz z upływem czasu zmienia się sama natura małżeństwa, zwykle w pozytywny i konstruktywny sposób.
Jeżeli chcesz być w szczęśliwym, harmonijnym i stale rozwijającym się związku, musisz się przygotować na konieczność wprowadzenia pewnych zmian w reakcji na okoliczności, które nigdy nie pozostają takie same. Chodzi tu głównie o posiadanie i wychowywanie dzieci. Musisz być gotowy na zmiany związane z wiekiem, nowymi posadami i stanowiskami, przeprowadzkami z jednej części kraju do drugiej, na zmiany sytuacji finansowej i stanu zdrowia. Elastyczność jest wartością absolutnie niezbędną w długotrwałym, szczęśliwym małżeństwie.
Są tylko cztery sposoby odmieniania własnego życia. Po pierwsze, pewnych rzeczy można robić więcej. Po drugie, innych należy robić mniej. Po trzecie, można zacząć robić coś, czego się wcześniej nie robiło. I po czwarte, można przestać coś robić. Ilekroć spotkasz się z oporem lub frustracją bądź będziesz musiał stawić czoło konieczności zmiany, zadaj sobie pytanie: „Czy jest coś, co muszę robić częściej lub rzadziej, albo coś, co mogę zacząć bądź przestać robić?”.
**********
Cztery pytania
**********
Powinieneś umieć regularnie zdobywać się na odwagę, żeby usiąść ze swoim małżonkiem, a z czasem z dziećmi, i zadać im cztery pytania:
Czy jest coś, co waszym zdaniem powinienem robić częściej?
Czy jest coś, co waszym zdaniem powinienem robić rzadziej?
Czy jest coś, co waszym zdaniem powinienem zacząć robić?
Czy jest coś, co waszym zdaniem powinienem przestać robić?
Jeżeli znajdziesz w sobie odwagę i na tyle dużo samodyscypliny, żeby regularnie pytać o te rzeczy współmałżonka i dzieci, będziesz zaskoczony jakością i głębią ich odpowiedzi. Twoi bliscy będą Ci nieustannie dostarczać wskazówek, jak możesz zmodyfikować i dostroić swoje zachowanie, żeby żyć w harmonii, szczęściu i miłości z małżonkiem i innymi członkami rodziny.
**********
Współmałżonek powinien być Twoim najlepszym przyjacielem
**********
Miłość i małżeństwo są prawdopodobnie najważniejszymi elementami szczęśliwego, dającego spełnienie życia. Do miłości i małżeństwa potrzeba jednak harmonii, a tę można osiągnąć i utrzymać tylko dzięki samodyscyplinie i sile woli. Dodatkowo trzeba być zawsze otwartym, szczerym i uczciwym.
Jednak w szczęśliwym, kochającym się małżeństwie współmałżonkowie muszą być dla siebie przede wszystkim najlepszymi przyjaciółmi. Jeżeliby mieli wybrać jedną osobę na całym świecie, z którą chcieliby spędzać czas, to wskazaliby na siebie nawzajem. Właśnie wobec siebie wykazują się największą otwartością i szczerością. Kiedy uważasz swojego współmałżonka za najlepszego przyjaciela i traktujesz go w taki sposób, przyczyniasz się do powstania opartej na miłości relacji, która przetrwa całe Wasze życie.
Emmet Fox, przywódca duchowy i pisarz, pięknie kiedyś zauważył:
Miłość jest najważniejszą z rzeczy. Odpędza strach. Wypełnia prawo, a jednocześnie skrywa wiele grzechów. Miłość jest absolutnie niezwyciężona.
Nie ma trudności, której miłość nie mogłaby pokonać; nie ma choroby, której miłość by nie uleczyła; nie ma drzwi, których miłość by nie otworzyła; nie ma przepaści, nad którą miłość nie rozpostarłaby pomostu; nie ma muru, którego miłość nie zdołałaby zburzyć; i nie ma grzechu, którego miłość by nie odkupiła.
Nie liczy się to, jak głęboko zakorzeniony jest problem; jak beznadziejnie wygląda sytuacja i jak jest zagmatwana; jak wielki jest błąd — prawdziwa miłość unieważnia je wszystkie.
Gdybyś potrafił kochać naprawdę, byłbyś najszczęśliwszą i najpotężniejszą istotą na ziemi.
